Relacja z VII Międzynarodowego Spisu Bociana Białego na terenie Gminy Drawno

Dla przypomnienia bocian biały (Ciconia ciconia) jest to duży, powszechnie znany ptak, o jednolicie białym ubarwieniu z czarnymi lotkami. Dorosłe osobniki mają dziób i nogi barwy czerwonej, natomiast u młodych bocianów dziób jest czarny lub ciemnopopielaty, a nogi szare. Zasiedla on praktycznie cały obszar naszego kraju, z wyjątkiem pasm górskich i większych zwartych kompleksów leśnych. W Polsce bocian biały jest gatunkiem lęgowym. Zimuje w rejonie wielkich jezior afrykańskich, na południe od granicy Sahelu, w górnej części dorzecza Konga, a także w dorzeczu Zambezi i Limpopo oraz w Republice Południowej Afryki. Maksymalna długość trasy jaką pokonują bociany w drodze na zimowiska może przekroczyć nawet 10 000 km. Bociany prowadzą dzienny tryb życia, gniazdują przeważnie pojedynczo, osiedlając się w obrębie osad ludzkich. Żerują na terenach położonych poza obszarami zabudowanymi. Żerują przede wszystkim na łąkach, pastwiskach, rzadziej w wodach płynących i stojących oraz na polach ornych. Ptaki te żywią się bezkręgowcami, niewielkimi ssakami, rzadziej ich pokarm stanowią płazy, gady bądź ryby.

Bociany po raz pierwszy przystępują do lęgów przeważnie w 4. lub w 5. roku życia. Ptaki wykorzystują gniazda przez wiele lat, co roku je dobudowując. Bociany kopulują wyłącznie na gnieździe. Odbywają jeden lęg w sezonie składając najczęściej 3-4 jaja, które są wysiadywane przez 33-34 dni. Młode karmione są przez oboje rodziców, by po 60-65 dniach opuścić gniazdo.

W tym roku obserwacje na terenie gminy Drawno zostały przeprowadzone w dniach od 8 do 10 lipca przez Joannę Sanocką-Bielatko- pracownika DPN oraz wolontariuszki DPN Paulinę Madejską i Aleksandrę Drozdowską.

Na terenie naszej gminy naliczyliśmy piętnaście gniazd, z czego w dziewięciu odnotowaliśmy obecność młodych bocianów. Gniazda zlokalizowane są w miejscowościach: Drawno, Kolonia Drawno, Kawczyn, Rościn, Barnimie, Kolonia Barnimie, Zatom, Dominikowo, Konotop, Święciechów, Żółwino i Brzeziny. Większość gniazd jest usytuowana na słupach energetycznych, sporadycznie na kominach, po jednym gnieździe na słupie wolnostojącym oraz na dachu. 80% bocianich gniazd na obszarze gminy Drawno usytuowanych jest na platformach. Stan gniazd oceniliśmy przeważnie jako dobry, jedynie jedno gniazdo uzyskało ocenę złą. Wiąże się to z otaczającymi gniazdo topolami, których gałęzie ograniczają dostęp do gniazda, przez co nie zostało ono prawdopodobnie zajęte. W trakcie badań nie zaobserwowaliśmy zaobrączkowanych bocianów. W gniazdach odnotowaliśmy średnio po 2 młode, w większości zdolne do wylotu. Tylko w jednym przypadku doszło do utraty lęgów na etapie wysiadywania jaj, na skutek walki pomiędzy osobnikami. Większość gniazd na terenie gminy Drawno, to gniazda istniejące od wielu lat, zasiedlane przeważnie rok w rok.

Na podstawie zebranych danych można stwierdzić, że sukces lęgowy był znacznie większy w porównaniu do poprzedniego roku. Rok temu wiele młodych nie przeżyło ze względu na niesprzyjające warunki atmosferyczne i prawdopodobną obecność w gniazdach grzyba z rodzaju Aspergillus sp.

Wiemy, że bociany białe są nieodzownym elementem polskiego krajobrazu oraz istotnym gatunkiem parasolowym, co oznacza, że ochrona pociąga za sobą ochronę ich siedlisk, a także innych gatunków korzystających z tych samych siedlisk. Obecnie gatunkowi temu zagraża przede wszystkim: kurczenie się areału żerowisk, spadek potencjalnej liczby ofiar, kolizje z napowietrznymi liniami energetycznymi, utrata miejsc gniazdowych czy też śmiertelność piskląt zaplątanych w przenoszone do gniazd sznurki z tworzywa sztucznego, używane w rolnictwie.

Dziękujemy wszystkim mieszkańcom gminy Drawno, którzy udzielali nam niezwykle istotnych informacji odnośnie bocianich gniazd występujących w sąsiedztwie.

Wolontariuszka: Paulina Madejska

Bibliografia: Jakubiec Z. 2004. Ciconia ciconia (L., 1758) – bocian biały. W: Gromadzki M. (red.) Ptaki (część I). Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Ministerstwo Środowiska, Warszawa. T.7, s.86-90.