Ptaki DPN i nie tylko …

Wywiad z Szymonem Śródeckim, pracownikiem Drawieńskiego Parku Narodowego, z sekcji monitoringu.

- (JO) Przyroda, to Twój drugi dom. Zdecydowanie bardziej niż w biurze wolisz być w terenie i obserwować zwierzęta. Wiem, że również po pracy ciągnie Cię do lasu. Co tak bardzo fascynuje Cię w tym świecie?

- (SŚ) Przede wszystkim: "dzikość serca" i prawdziwość. Zwierzęta są wolne i kierują się instynktem. To on głównie porządkuje ich życie i jednocześnie sprawia, że we wszystkim, co robią są prawdziwe, bo tak właśnie stworzyła je natura. Jednocześnie (z naszego, ludzkiego punktu widzenia) w ten porządek wpisane jest śmiertelne niebezpieczeństwo. Każdego dnia zwierzęta walczą o życie. Każdy dzień, to potężne wyzwanie polegające np.: na zdobywaniu pokarmu, zabezpieczaniu kryjówki czy miejsca rozrodu, w którym mogą przyjść na świat i dorastać nowe pokolenia. Zewsząd czyhają niebezpieczeństwa. Zagrożeniem może być nie tylko człowiek lub zwierzęcy przeciwnik, ale również warunki atmosferyczne, np. w mroźne i śnieżne zimy trudniej jest zdobyć pokarm.

Zima w DPN, fot. M Bielatko

- (SŚ) Fascynujące  są również relacje w świecie zwierząt oraz to, jak zwierzęta doskonale potrafią się przystosować do panujących warunków. Uczą się. Przykładem tego może być gołąb skalny, który aby przeżyć musi unikać powietrznych ataków np. sokoła wędrownego. Osobniki, które w lepszym stopniu opanują sztukę wykonywania uników w powietrzu, będą miały szansę przeżyć i wydać na świat potomstwo, które również będzie musiało w przyszłości wykazywać się szybkością i umiejętnością unikania ataków drapieżnika. Ten z kolei aby przetrwać, wykarmić siebie, ale i własne potomstwo, będzie musiał opanować sztukę atakowania nie tylko z ogromną prędkością, ale również  istotna będzie umiejętność wykorzystania momentu zaskoczenia.

- (SŚ) Świetnym przykładem dostosowania się zwierząt do warunków, w których żyją jest używanie koloru: sierści w przypadku ssaków, piór w przypadku ptaków czy łusek u gadów albo ryb. Potrzeba naprawdę bystrego oka, aby wśród drzew dostrzec puszczyka lub ukrytego w przybrzeżnej roślinności szczupaka. Stojące nieruchomo w lesie jelenie szlachetne również wymagają wprawnego oka aby je wypatrzyć.

- (JO) W sekcji monitoringu DPN, razem z Joanną Sanocką-Bielatko oraz Marcinem Bielatko z sekcji GIS, przez cały rok prowadzicie wiele obserwacji, aby wiedzieć jaka jest kondycja i liczebność poszczególnych gatunków. Powiedz, jaka jest sytuacja w parkowej - ptasiej rodzinie? Ostatnio podsumowywałeś monitoringi prowadzone w 2018 roku.

- (SŚ) Zacznę od "sowiej rodziny". Szacujemy, że w DPN żyją 1-2 pary puchacza (Bubo bubo).

Puchacz, fot.J.Gizicki

- (SŚ) Jest też sóweczka. Z posiadanych danych wynika, że w Parku żyją co najmniej 3 pary, tych ptaków, jednak liczebność tego gatunku może być niedoszacowana. Podobnie jest z włochatką. W naturze te ptaki bardzo trudno zobaczyć i usłyszeć. Ich lot, ze względu na budowę piór, jest bezszelestny. Dodatkowo, przed okiem obserwatora, chroni  sowę jej maskujące ubarwienie, w odcieniach brązu i szarości.

^{Włochatka, fot. J.Zięba}

- (JO) A sowy, które najliczniej żyją w Parku?

- (SŚ) Najpospolitszą sową w DPN jest puszczyk. Jego liczebność szacujemy na 35-40 par lęgowych.

- (JO) Jakich jeszcze, skrzydlatych przyjaciół spotkamy w Drawieńskim Parku Narodowym?

- (SŚ) Całe bogactwo. Potrzebnych informacji dostarcza nam Monitoring Pospolitych Ptaków Lęgowych, który jest prowadzony od 2012 roku z przerwą w 2013. Na podstawie danych zbieranych na przestrzeni lat, można stwierdzić, że najpospolitszym gatunkiem lęgowym występującym w DPN jest zięba, która jest zdecydowanym dominantem spośród wszystkich ptaków.

^{Zięba, fot. J.Zięba}

- Kolejne miejsca pod względem liczebności zajmują: świstunka leśna, rudzik, kapturka, sikora bogatka, kos, śpiewak, dzięcioł duży, strzyżyk i na 10 miejscu kowalik. Są to gatunki ptaków najliczniej zamieszkujące nasz Park.

- (JO) Warto podkreślić, że niektóre z tych gatunków ptaków można obserwować on-line,  w karmniku DPN widocznym na naszej stronie internetowej.

http://dpn.pl/karmnik-na-zywo

- (SŚ) Warto wspomnieć jeszcze o obecności ptaków szponiastych. Bielika szacuję w DPN na 2-3 pary lęgowe.

- Inne ptaki szponiaste zamieszkujące Park, to: jastrząb, krogulec, myszołów zwyczajny i najprawdopodobniej kobuz. Błotniak stawowy w granicach Parku lęgów nie odbywa ale od 3-5 par tego drapieżnika można spotkać w okolicy DPN.  Miejsc lęgowych orlika krzykliwego, kani rudej, kani czarnej, trzmielojada oraz rybołowa nie znamy, a więc należy stwierdzić, że są gatunkami nielęgowymi w DPN.  Sokół wędrowny w DPN nie występuje, ale widziany był jednokrotnie w niedalekiej odległości od granic Parku.  Zimą okolice Parku odwiedzają myszołów włochaty i błotniak zbożowy.

^{Rybołów, fot. M. Domagała}

- (JO) Obserwacje  sekcji monitoringu dotyczą nie tylko ptaków. Pod lupę wzięliście też płazy.

- (SŚ) Informacje o płazach dotyczą raczej wiedzy jakościowej, niż ilościowej- czyli wiemy, czy coś jest albo go nie ma, aniżeli ile czegoś jest. Płazy bezogonowe są licznie reprezentowane w DPN. Tu wymienię: ropuchę szarą i żabę jeziorkową. Często spotykana jest też żaba trawna. W Parku występuje także żaba moczarowa, żaba wodna. W DPN można spotkać również żabę śmieszkę,  rzekotkę drzewną, kumaka nizinnego i najrzadziej notowaną grzebiuszkę ziemną. W trakcie monitoringów nie stwierdziliśmy ropuchy paskówki oraz ropuchy zielonej.

Żaba jeziorowa, fot. M.Bileatko

- (SŚ) Z płazów ogoniastych, w DPN występują dwa gatunki traszek: osiągająca mniejsze rozmiary i liczniejsza - traszka zwyczajna oraz większa i zdecydowanie rzadsza - traszka grzebieniasta.

- (JO) Spotykam się czasem z pytaniami turystów: czy w Parku są węże? Jakie mamy informacje o gadach?

- (SŚ) Jedynym gatunkiem węża stwierdzonym w trakcie monitoringów na terenie DPN jest zaskroniec zwyczajny. W Parku nie stwierdzamy gniewosza plamistego. Odkąd tu pracuję istnieje tylko jedno doniesienie o żmii zygzakowatej zaobserwowanej  poza granicą DPN, jednak należy przypuszczać, że gatunek ten zamieszkuje Parkowe lasy. Istnieją także doniesienia, z okolic Zatomia, o gatunku obcym gada, a mianowicie o  żółwiu ozdobnym, czerwonolicym. Niestety nasz rodzimy gatunek żółwia, czyli żółw błotny nie występuje w DPN.

- (SŚ) W naszym Parku występują także 3 gatunki jaszczurek: jaszczurka żyworodna, jaszczurka zwinka oraz padalec zwyczajny.

- (JO) Wróćmy jeszcze do naszych fruwających przyjaciół. Tym razem zapytam o nietoperze, które regularnie są monitorowane. Jakie mamy gatunki w Parku?

- (SŚ) Z letnich monitoringów nietoperzy wynika, że najliczniejszym gatunkiem jest karlik malutki, następnie  karlik większy oraz karlik drobny. Poza tymi trzema gatunkami występują także: gacek brunatny, nocek Natterera, nocek rudy, nocek Brandta, nocek duży, nocek wąsatek, borowiec wielki, mopek, mroczek późny i borowiaczek.

- (JO) Obserwacja przyrodnicze, to nie tylko przyjemność bycia w lesie, ale również obowiązek?

- (SŚ) Dla mnie to ważne działania, które pozwalają gromadzić dane dotyczące poszczególnych gatunków, ale też faktycznie, dobra okazja do poznawania przyrody będąc bezpośrednio w terenie, bez względu na pogodę.

- (JO) Dziękuję za rozmowę.

Zapraszamy do prowadzenia własnych obserwacji. Najlepiej samemu wybrać się do Drawieńskiego Parku Narodowego. Trzymając się wyznaczonych szlaków z pewnością da się zaobserwować wiele ciekawych i niezapomnianych sytuacji.

Rozmawiała: Joanna Osińska, Dział Edukacji DPN