Z cyklu: Wirtualne spacery po Drawieńskim Parku Narodowym…

Kanał Głuchy, cz. I - Początek

Będący ciekawym zabytkiem techniki, liczący sobie około 6 kilometrów długości Kanał Głuchy ma swój początek w południowej części Jeziora Ostrowieckiego zwanej Jeziorem Głuchym. Inicjatorem jego budowy w I połowie XIX wieku był Friedrich von Sydow, ówczesny właściciel dużego majątku ziemskiego, w którego skład wchodziła m. in. wieś Głusko. Główną rolą Kanału było (i jest nadal) zasilanie w wodę stawów rybnych w dzisiejszej osadzie Podszkle (Rybakówce) oraz (nieczynnego już) grawitacyjnego wodociągu wiejskiego w Głusku, o którym więcej opowiemy w drugiej części wędrówki po tym zakątku Drawieńskiego Parku Narodowego i okolic. Jednak wiele ciekawych rzeczy dzieje się już na starcie przygody z Kanałem Głuchym, którą najwygodniej zacząć z Miejsca Postoju Pojazdów ,,Jezioro Ostrowieckie’’, tuż na samym początku Kanału. W Miejscu Postoju Pojazdów Jezioro Ostrowieckie rozpoczyna się też Ścieżka dydaktyczna ,,Jezioro Ostrowieckie’’ oraz czarny szlak pieszy prowadzący do Osady Ostrowite. W tym miejscu krzyżuje się z nimi też pieszy - żółty szlak wyznaczony pomiędzy Głuskiem i Pustelnią.

Co ciekawe, Kanał oprócz funkcji gospodarczych, w około 100 lat po powstaniu stał się również obiektem o przeznaczeniu poniekąd militarnym. Stało się to za sprawą kilku obiektów Pozycji Pomorskiej (czyli tak zwanego Wału Pomorskiego) wzniesionych na tym odcinku w I połowie XX wieku - wzdłuż koryta Kanału uzupełniając tym naturalne walory obronne tego terenu, co zresztą było największą zaletą i główną przyczyną wzniesienia umocnień Pozycji Pomorskiej właśnie tutaj. Na tym fragmencie linii umocnień Pozycji Pomorskiej, Kanał Głuchy stał się przeszkodą wodną uzupełniającą fortyfikacje. Niczym fosa okalająca średniowieczny zamek.

Najciekawszym jednak obiektem związanym z Pozycją Pomorską na tym odcinku jest most na drodze pomiędzy Głuskiem i Osadą Ostrowite łączący oba brzegi kanału Głuchego. Jego istniejąca do dziś konstrukcja została wzniesiona w okresie budowy obiektów Pozycji Pomorskiej jako uzupełnienie schronów bojowych. Można więc zadać pytanie skąd taki pomysł, aby wznosić fortyfikację w takim miejscu? Odpowiedź znajdziemy patrząc na mapę Drawieńskiego Parku Narodowego. Przekonamy się, że ze względu na liczne przeszkody wodne i wzniesienia na północ i południe od tego miejsca ciągnące się na przestrzeni kilkunastu kilometrów była to lokalizacja niezwykle dogodna do budowy przeprawy mostowej a co za tym idzie o znaczeniu strategicznym na tym odcinku Pozycji Pomorskiej .Co ciekawe, most przygotowany był do szybkiego wysadzenia w powietrze, o czym świadczą widoczne do dziś w przyczółkach obiektu, tuż nad lustrem wody nisze na ładunki wybuchowe, które do momentu ewentualnego użycia miały być zamaskowane łatwym do rozbicia, otynkowanym ceglanym murkiem.

Przy samym moście znajduje się też inny ciekawy element fortyfikacji Pozycji Pomorskiej. Biegnący równolegle do części kanału rów przeciwpancerny był bardzo prostym, ale też przy umiejętnym wykorzystaniu terenu, bardzo skutecznym sposobem na powstrzymanie atakującego przeciwnika. Ciężkim pojazdom niezdarnie poruszającym się nawet w trochę tylko trudniejszym terenie, utrudniał a często wręcz uniemożliwiał wykorzystanie ich walorów bojowych. Rów przeciwpancerny uzupełniały inne umocnienia ziemne, m.in. stanowiska armat przeciwpancernych, karabinów maszynowych i rowy strzeleckie.

Warto zauważyć, że Kanał Głuchy, jako jeden z niewielu zabytków techniki na tym terenie wciąż spełnia (choć nie w całości) funkcje nadane mu przez budowniczych. W ramach wirtualnych spacerów po Drawieńskim Parku Narodowym zapraszamy na drugą część bardzo ciekawej historii Kanału Głuchego.