Podsumowanie kolejnego etapu badań nad populacją zimorodka w DPN

Przed nami, za chwilę, nowe wyzwania związane z monitoringiem i obrączkowaniem zimorodka (Alcedo atthis).

Dziś chcemy przekazać kilka najistotniejszych informacji podsumowujących ostatnie cztery sezony lęgowe.

- Jak liczna jest populacja lęgowa zimorodków w DPN?
- Jak warunki zimowe wpływają na liczebność par lęgowych?
- Jak wiele zimorodków zaobrączkowaliśmy w ubiegłych latach?

Liczba par lęgowych zimorodka w DPN w latach 2018-2021, wahała się pomiędzy 16 a 37, z tego na Drawie pomiędzy 10 a 30. Na tak dużą różnicę miały wpływ najprawdopodobniej warunki atmosferyczne (temperatury powietrza) panujące w okresie zim poprzedzających sezony lęgowe (zima 2019/2020 oraz zima 2020/2021).

Najwyraźniej widać to na przykładzie dwóch następujących po sobie sezonach lęgowych: 2020r. i 2021r. Charakter warunków zimowych był w nich odmienny.

O ile średnia miesięczna temperatura powietrza panująca w zimie meteorologicznej 2019/2020 odnotowana nad Drawą wynosiła +3,43°C, to już w zimie 2020/2021 nie była tak korzystna dla ptaków. Wyniosła bowiem tylko 0,04°C, przy średniej miesięcznej temperaturze w styczniu – 0,1 °C, a w lutym – 1,7°C.

Warunki panujące w okresie zimowym wpłynęły na całą fenologię lęgów. W 2020r. najwcześniejsze przystępowanie do składania jaj miało miejsce już pod koniec marca, zaś w 2021r. dopiero w połowie kwietnia. Najpóźniej młode ptaki (z drugiego lęgu) w 2020r. opuściły gniazdo w połowie sierpnia, a w 2021r. dopiero pod koniec sierpnia. Długość sezonu lęgowego w 2020r. wyniosła około 150 dni, w 2021r. około 140 dni.

Stwierdzona liczba par lęgowych zimorodka w DPN w 2020r. wyniosła 37 (z tego na Drawie aż 30!), a w 2021r. zaledwie 16 (na Drawie 10!). Tak wysokiego zagęszczenia par lęgowych na Drawie (czyli liczby par lęgowych na 10 km biegu rzeki) jakie miało miejsce w 2020r. jak dotychczas nie odnotowaliśmy. Wszystkie optymalne do rozrodu miejsca były w tamtym sezonie zajęte. Dominowały lęgi złożone z 6 piskląt. W porównaniu do 2021r. znaczny był udział lęgów liczących 5 lub nawet mniej piskląt. Średnia liczba młodych w lęgu wyniosła 5,5 osobnika i była o ok. 10% niższa niż długoletnia średnia dla Pomorza. Między innymi wysoka liczba par lęgowych, a tym samym wysokie zagęszczenie na Drawie, przełożyło się również na straty w lęgach. Odnotowaliśmy w tym okresie aż 7 par, które utraciły lęgi.

Sezon lęgowy 2021r. przedstawiał sytuację odwrotną. Po mroźnej zimie zagęszczenie par lęgowych na Drawie kształtowało się na średnim pułapie. Co prawda, zimę przetrwało mniej osobników, ale najwyraźniej były to ptaki silniejsze reprodukcyjnie w stosunku do osobników z 2020r. Potwierdza to bardzo wysoki udział lęgów z 7 pisklętami, co jest u zimorodka wynikiem bardzo dobrym. Nie stwierdzono w tamtym roku lęgów z mniej niż 5 pisklętami. Średnia liczba młodych w lęgach wyniosła aż 6,6 osobnika i była o 1,1 osobnika wyższa niż w poprzednim sezonie oraz o 10% wyższa niż długoletnia średnia dla Pomorza.

W dwóch pozostałych latach, tj.: 2018 i 2019 liczba stwierdzonych par lęgowych w Parku była na średnim poziomie i wyniosła 24. Średnia miesięczna temperatura powietrza w zimie meteorologicznej 2018/2019 wyniosła + 0,11 °C, a w zimie 2019/2020 + 1,68 °C.

W latach 2018-2021 w DPN zaobrączkowaliśmy 608 ptaków (65 osobników dorosłych i 543 pisklęta). Otrzymaliśmy 15 wiadomości powrotnych, z tego 5 zagranicznych i 10 krajowych. O najciekawszych informacjach zwrotnych pisaliśmy tutaj:

http://dpn.pl/aktualnosci/824-ponowne-stwierdzenie.html

http://dpn.pl/aktualnosci/773-wiadomosc-powrotna-.html

http://dpn.pl/aktualnosci/465-zimorodek-z-drawienskiego-parku-narodowego-w-slonecznej-hiszpani.html

Pod koniec tego miesiąca ptaki rozpoczną swoje gody. Coraz częściej uważny obserwator będzie mógł dostrzec nad Drawą ptaki, które zajęły terytoria lęgowe, na których mamy nadzieję wyprowadzą z sukcesem lęgi. A my, najprawdopodobniej już pod koniec kwietna lub na początku maja tego roku wypłyniemy na Drawę, aby spotkać i dalej poznawać tajemnice życia zimorodków- klejonotów DPN.

Tekst: Joanna Sanocka-Bielatko- Sekcja Monitoringu,
Marcin Bielatko- Sekcja GIS

Literatura: Kucharski R. 2001. Wybiórczość siedliskowa i ekologia rozrodu zimorodka Alcedo atthis w Borach Tucholskich w latach 1992-1998. Not. Orn. 42:1-14.
Źródło danych meteorologicznych: Stacja meteorologiczna punktu pomiarowego Nadleśnictwa Głusko znajdująca się na terenie Leśnictwa Jaźwiny w miejscowości Sówka.